Historia Barcian wiąże się od samego początku zarówno z zamieszkującym te tereny plemieniem Bartów, jak i z Zakonem Krzyżackim, który po podbiciu okolicznych terenów rozpoczął zakładanie własnego osadnictwa opartego właśnie o wzniesiony tu zamek. Barciany pełniły rolę stołeczną jeszcze w czasach plemiennych, kiedy było centrum okręgu plemiennego Bartów.